روان‌شناسی محاسباتی به عنوان یک جنبش بین رشته‌ای در دهه 1950 سرچشمه گرفت و به عنوان یک مشارکت‌کننده مهم در نظریه‌های روان‌شناسی به ویژه در حوزه‌های شناختی روان‌شناسی مانند یادگیری، حافظه، طبقه‌بندی، زمان پاسخ به انتخاب، تصمیم‌گیری، توجه و حل مسئله به رشد خود ادامه داد. آنچه در مورد روان‌شناسی محاسباتی منحصر به فرد است، رویکرد مبتنی بر نظریه است. در واقع انگیزه آغاز آن این بود که مفاهیم ریاضی در علوم اطلاعات را می‌توان برای ایجاد مدل‌های رسمی از پدیده‌های شناختی به کار گرفت. امروزه علوم شناختی به شدت تحت تأثیر دو پیشرفت عمده، نظریه محاسباتی و علوم اعصاب شناختی قرار گرفته است.

روان‌شناسی محاسباتی به دلیل منشا آن، با علوم محاسباتی هماهنگ شده است. با این حال، تنها چند مدل‌ساز شناختی در دنیا شروع به کار در علوم اعصاب شناختی کرده‌اند. رسالت هسته روان‌شناسی محاسباتی به مدیریت دکتر جمال امانی‌راد، درک فرآیندهای شناختی و عصبی، به ویژه آنهایی است که مربوط به تصمیم‌گیری ادراکی، مخاطره‌آمیز یا مبتنی بر ارزش، یادگیری مبتنی بر تجربه، حافظه‌کاری، توجه، و ادراک است. به عنوان بخشی از این تلاش، مدل‌های محاسباتی را توسعه می‌دهیم که می‌توانند برای انواع مسائلی که حوزه‌های موضوعی را در روان‌شناسی شناختی در بر می‌گیرند، اعمال شوند. رویکرد به مسائل از درک ریاضی و آماری رفتار به ما امکان می‌دهد تا مدل‌های کامل‌تری از شناخت بسازیم، و از منابع مختلف داده برای به‌دست‌آوردن بینش در فرآیندهای اساسی مشترک استفاده کنیم. به این ترتیب، تحقیقات این هسته بسیار بین رشته‌ای است و شامل ابزارها و همکارانی از حوزه‌های دیگر مانند علوم کامپیوتر، ریاضیات، اقتصاد، زیست‌شناسی، روان‌شناسی، فیزیک و آمار است.

در این هسته بر چهار رویکرد اصلی برای ایجاد بینش‌های جدید در مورد شناخت و روان‌شناسی تمرکز می‌کنیم: مدل‌های رفتاری، مدل‌های ردیابی چشمی، مدل‌های فرآیندهای عصبی، و مدل‌های مشترک که منابع داده‌های رفتاری، ردیابی چشم و عصبی و هم‌چنین پیوند بین آنها را در کنار هم قرار می‌دهند. به بیان دقیق‌تر، می‌توان گفت تمرکز چندسال آینده هسته روان‌شناسی محاسباتی روی این عنوان خواهد بود: “مدل‌سازی محاسباتی مکانیزم‌های زیربنایی کارکردهای عالی شناختی پیوسته”. با توجه به هم‌خوانی بالای نظریه‌های پردازش اطلاعات با فرایندهای تصمیم‌گیری انسانی از یک طرف، و تعامل تنگاتنگ این فرایند پیجیده و سطح بالای مغزی با دیگر کارکردهای شناختی مخصوصا یادگیری، توجه، حافظه و ادراک از طرف دیگر، در خط پژوهشی هسته، تصمیم‌گیری را به عنوان مرکزیت پژوهش قرار داده و دیگر کارکردهای شناختی اشاره شده را در ارتباط با آن مورد بررسی محاسباتی قرار می‌دهیم.

در واقع، هنگام تصمیم‌گیری، اغلب با طیف وسیعی از گزینه‌ها مواجه می‌شویم که به‌عنوان تصمیم‌های فضایی پیوسته شناخته می‌شوند. مطالعه تصمیم‌گیری در فضای پیوسته پتانسیل بسیار زیادی برای پیشرفت درک‌مان از سناریوهای پیچیده دنیای واقعی دارد. مطالعات سنتی عمدتاً بر انتخاب‌های گسسته متمرکز شده‌اند و غنای تصمیمات فضایی پیوسته را نادیده می‌گیرند. با گسترش درک خود از این قلمرو، می‌توانیم نظریه‌ها، روش‌های اندازه‌گیری و مدل‌های محاسباتی جدیدی را توسعه دهیم. این نه تنها درک‌مان از تصمیم گیری را افزایش می دهد، بلکه ما را با ابزارهای قدرتمند برای مقابله با چالش های دنیای واقعی مجهز می کند.